Özet
-(Y)ACAK SIFAT-FİİL EKİNİN BİRLEŞİK YAPILARDAKİ ÖZEL BİR İŞLEVİ ÜZERİNE
Dildeki bir biçimbirim, diğer yardımcı sözcük veya biçimbirimlerle birleşip her bir biçimbirime ait farklı özellikleri bir araya toplayarak bir başka işlev kazanabilir. Biçimbirimler basit çekimde kullanılırken farklı, birleşik yapılar içinde kullanılırken farklı anlamlar taşıyabilir. Örneğin {-(y)AcAk} eki “Gireceğim sınav çok önemli.” cümlesinde gelecek zaman ifade ederken, “Bana geleceğine otele gitseydin.” cümlesindeki bağlamda geçmiş zaman ifade eder. Benzer özellikler diğer Türk yazı dillerinde de görülür. Örneğin, Karay Türkçesinde basit çekimde kullanılan {-GAy} eki istek bildirirken, birleşik çekimde kullanılan {-GAy} ise Türkiye Türkçesine gelecek zaman eki {-(y)AcAk} ile aktarılabilecek şekilde kullanılır.
Bizim burada inceleyeceğimiz yapı ihtimal / tahmin bildiren {F-mIş/-(I)yor olabil-} yapısının isimleştirileceği veya sıfatlaştırılacağı durumlardır. Araştırma sorumuz ise “gel-miş olabileceği”, “gel-iyor olabileceği” yapısındaki {-(y)AcAk} ekinin işlevi veya birleşik yapıya kattığı anlam değerinin ne olduğudur. Bu amaca yönelik olarak önce bu birleşik yapıdaki her parça ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Daha sonra bu yapının içinde {-(y)AcAk} ekinin ne tür bir işlev yüklendiği veya ne anlam taşıdığı yorumlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
sıfat-fiil eki, gelecek zaman, isim-fiil eki, ihtimal/tahmin kipliği.