MARDİN’DEKİ ARTUKLU TÜRBELERİ
(ARTUQID TOMBS IN MARDIN
)
|
Author
|
:
Zekai ERDAL
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2020
|
|
Number |
:
9/1
|
|
Page |
:
455-486
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.4687
|
Özet
Mardin, Türk-İslam sanatı ve mimarisinin anıt eserlerini barındıran nadir şehirlerden birisidir. Özellikle Artuklularla birlikte ön plana çıkan ve onlarla birlikte de var olmaya devam eden Mardin, eski dokusunu koruması açısından da önemli turizm merkezlerindendir.
Necmeddin İlgazi tarafından 1106’da Mardin merkezli kurulan Artuklular 1409 yılına kadar hüküm sürmüşlerdir. Mardin ve çevresinde önemli kültür varlıkları ortaya koymuşlardır. Tahta geçen Artuklu sultanları hayrat olarak cami, medrese, türbe gibi binalar yaptırmışlardır. Sultanlar ve yakınları ya bu yaptırdıkları yapıların içindeki bir mekâna veyahut sadece müstakil türbelere defnedilmişlerdir. Sultanların gömüldüğü mekânların bir kısmı günümüzde mevcut iken bir kısmı ise sadece arşivlerde anılmaktadır.
Bu çalışmada Mardin’i üç asır boyunca başkent yapan ve şehrin her tarafına Türk-İslam mührünü vuran Artuklu hanedan üyelerinin gömüldüğü türbeler ele alınmıştır. Mevcut olmayan yapılar çeşitli arşiv kayıtlarından tespit edilmiştir. Yanlış bilinen türbeler ise yeni belge ve bilgiler ışığında yeniden tanımlanmıştır. Mardin’deki Artuklu Sultanlarının gömüldüğü türbeler ilk defa bu çalışma ile bir araya getirilerek incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Mardin, Artuklular, Necmeddin İlgazi, türbe.
Abstract
Mardin is one of the rare cities that houses monuments of Turkish-Islamic art and architecture. Mardin, which stands out especially with Artuqids and continues to exist with them, is one of the important tourisms centres in terms of preserving its old texture.
Artuqids founded by Necmeddin İlgazi in 1106 based in Mardin ruled until 1409. They revealed important cultural assets in Mardin and its vicinity. Artuqids sultans who ascended the throne-built buildings such as mosques, madrasas and tombs as charities. The Sultans and their relatives were either buried in a space inside these structures or only in independent tombs. While some of the places where the Sultans were buried exist today, some of them are only mentioned in the archives.
In this study, the tombs of the Artuqids dynasty members who made Madrid the capital for three centuries and which struck the Turkish-Islamic seal all over the city were studied. The non-existent structures have been identified from various archival records. The incorrectly known shrines have been redefined in the light of new documents and information. The tombs where the Artuqids Sultans were buried in Mardin were brought together and examined for the first time by this study.
Keywords
Mardin Artuqids, Nacm al-din Il-Ghazi, Tomb.