ABLATIVE IN YENISEI INSCRIPTIONS

Abstract

Yenisey Yazıtları, ilk kez Messerschmidt tarafından XVIII. yüzyılda dünyaya tanıtıldıktan sonra, birbirine yakın-uzak diğer yazıtların keşfedilmesiyle ortaya bir “Yenisey Yazıtları külliyatı” çıkmıştır. Radloff (1895), Orkun (1948), Malov (1952), Batmanov (1959-1962), Vasilyev (1983), Kormuşin (1997-2008) tarafından yapılan çalışmalarda ele alınıp işlenen yazıt sayısı giderek artmış, okuma ve anlamlandırma çalışmaları, yazıtları tek tek ele alan müstakil yayınların artmasıyla bugüne kadarki en doğru şeklini bulmuştur. Ancak bu ve bunun gibi çalışmaların üzerinden 50 yıldan fazla geçmiş, bu süre zarfında da pek çok yazıt üzerine yeni okumalar ve anlamlandırmalar yapılmıştır. Gelinen son nokta ışığında Yenisey Yazıtlarının çeşitli yönlerden yeniden ele alınması elzem durmaktadır. Biz bu çalışmada, Yenisey yazıtlarında çıkma hȃlini incelemeye çalıştık. Aslında Yenisey yazıtlarındaki hȃl kategorisi daha önce 2006 yılında Gülzat Nurdin Kızı tarafından yüksek lisans tezi olarak değerlendirilmişti. Ancak bu çalışmada Malov-Batmanov ve Orkun’un çalışmalarının esas alınması, bu çalışmalardan sonra yapılan müstakil çalışmaların karşılaştırmalı olarak kullanılmaması, çalışmanın bir yönüyle eksik kalmasına neden olmuştur. Bu çalışmanın amacı daha önce değerlendirmeye alınan Yenisey yazıtlarında hȃl kategorisinin yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini göstermektir, ancak bütün hȃl kategorisi bir makalenin hacmini oldukça aşacağı için yalnızca çıkma hȃli üzerinde durulmuştur. Nurdin Kızı’nın çalışmasına göre Yenisey yazıtlarında çıkma hȃli Ø (eksiz) ve /+A/, /+tA/, /+dA/, /+qa /, /+ kA/, /+ γa/ ekleri ile ifade edilir. Bizim çalışmamızda Fikret Yıldırım vd. tarafından hazırlanan Yenisey Yazıtları ve Irk Bitig adlı çalışmanın Yenisey Yazıtları adlı bölümü taranarak Yenisey yazıtlarında çıkma hȃlini şu yapıların ifade ettiği tespit edilmiştir: Ø (eksiz) ve +DA, +KA, +(X)g. Aradaki farklar ve sebepleri makalenin özünü teşkil etmektedir.

Keywords
Çıkma Hali, Yenisey Yazıtları, Yenisey Yazıtlarında Çıkma Hali.
Kaynakça