THE USAGE (EB) (b) IDEOGRAM IN ARCHITECTURE AND EXAMPLE OF BEYŞEHİR EŞREFOĞLU MOSQUE
Abstract
1299’da yaptırıldığı genel kabul gören Eşrefoğlu Camisi, kültürel devamlılığı yansıtan en güzel örneklerdendir. Eşrefoğlu Camisinin kubbesinde ilk bakışta geometrik bir motif olarak görünen, dikkatli bakıldığında ise kendisine özgü ifadesi olan bazı motifler bulunmaktadır. Araştırmacılar bu motifleri “ok ucu”, “baklava”, “kollu yıldız” gibi adlarla ifade etmişlerse de bu motiflerle Türklerin ilk kullandığı Köktürk alfabesinin harflerinden (b) “eb / be” harfi arasındaki benzerlik dikkat çekicidir. “eb / be” harfi; (q) “wq / qw”, (Y) “ya / ay” vb. harfler gibi resmedilme esasına dayalı ideogram olarak kabul görmektedir. “Ok, yay, süngü” gibi nesnelerin sembolleştirilerek alfabede “k”, “y”, “s” harflerini karşılaması gibi, “eb” yani “ev” kelimesi de “b” harfini karşılamıştır.
Harf aşamasından önce ideogram veya damga olarak kullanıldığı süreçte “eb” ideogramının hangi nesneyi, fikri veya kavramı ifade ettiği hususunda, özellikle bazı dinî mimaride kullanılmış olması, bize ipucu vermektedir.
Keywords
“eb” (b) ideogramı, Eşrefoğlu Camisi, Türk kültürü, alfabe, motif.