SÖZ DİZİMSEL AÇIDAN TÜRKÇE FİİL SINIFLARI
(SYNTACTIC CLASSES OF TURKISH VERBS )

Yazar : Nuh DOĞAN    
Türü :
Baskı Yılı : 2018
Sayı : 7/4
Sayfa : 2204-2225
324    1594


Abstract
Bir duyguyu, düşünceyi, olayı ya da en geniş anlamıyla bir süreci ifade eden fiiller belirli söz dizimsel davranışlar sergiler. Fiillerin sınırsız sayıda yapı kurma olasılığı olmadığı gibi her fiilin her söz dizimsel yapıda gerçekleşme imkânı da yoktur. Cümlenin söz dizimsel koşullarının ve temel yapısının fiilin istem bilgisine göre kısıtlandığı ve çeşitlendiği söylenebilir. Bu, fiillerin söz dizimi açısından sınıflandırılabileceği anlamına gelmektedir. Türkçe fiillerin alternatif kullanımlar da dâhil olmak üzere en çok 40 söz dizimsel davranışının ve temel cümle yapısının olduğu söylenebilir. Bununla birlikte 40 farklı davranışın hepsi aynı sıklığa sahip değildir. Bazılarının çok daha sık kullanıldığı ve öncelikli olduğu görülür. Bu, Türkçenin evrimsel dil bilgisinin oluşturulmasında kayda değer bir bilgidir. Özellikle yabacı dil öğretiminde öncelikli söz dizimsel yapıların neler olduğu ve hangi fiillerin öncelikle öğretilmesi gerektiği konusunda öğreticilere fikir verebilecek niteliktedir.

Keywords
Fiil, söz dizimsel fiil sınıfları, söz dizimsel sınırlılıklar, istem bilgisi.

Özet
Verbs that express a feeling, a thought, an event, or a process in the broadest sense exhibit certain syntactic behaviors. The facts are unlikely to establish an unlimited number of syntactic constructs. It can be said that the syntactic conditions and the basic syntactic structure of sentence are restricted and diversified according to the syntactic valency information of the verb. This means that the verbs can be classified syntactically. It can be said that Turkish verbs have at most 40 syntactic behaviors and basic sentence structure including alternative uses. However, not all 40 syntactic behaviors have the same frequency. It is seen that some syntactic behaviors are used much more frequently and have priority. This is an invaluable source of knowledge for the evolutional grammar of Turkish language, and it is of particular relevance to the teacher as to what precedes syntactic structures in foreign language teaching and which verbs are primarily taught.

Anahtar Kelimeler
Verbs, syntactic classes of verbs, syntactic limitations, valency information.