Grafik tasarım disiplinine ait bir tasarım terimi ya da bir sanat alanı olarak tipografi; yazının görsel, görüntüsel, göstergesel tasarıları ile sınırlı kalmayarak kurmaca ya da şiir türündeki edebi eserlerde de manaya katkı sunmak üzere içeriğin parçası haline getirilir. Bu ilişkinin arketip niteliğindeki örnekleri Fütürist, Dadaist metinlerde ve şiir türü üzerinde görülür. Özellikle deneysel ya da avangart edebiyat ile nitelendirilen şiir dışı edebi metinlerde de yoğun olarak bu tasarılarla karşılaşılır. Şiir türünde bu ilişkiye dair örnekler somut-görsel şiir olarak nitelendirilirken, öykü türünü de somutlaştıran bu tasarılar için kavramsal ya da terimsel bir nitelendirmeye rastlanılmaz. Örnekleri somut şiir ile yakın ilişki gösterebilen öyküleri tipografi/harf tasarıları avangart ve deneysel olarak nitelendirilen somut/görsel şiirin farklı örnekleri ve bu örneklere ait özellikler ile ilişkilendirerek incelemek mümkündür. Bu çalışmada, içeriği biçimle zenginleştiren modern Türk öyküsü örneklerinde gözlemlenen tipografik öykü tasarıları, somut şiir örnekleri mukayesesi ve somut şiirin kuramsal çerçevesi ile incelenecektir. Gerek Türk edebiyatı gerek dünya edebiyatında görülen somut şiir örnekleri ile ‘somut ya da somutlaşan öykü’ kavramı ortaya koyulacaktır. Çalışmada Sürrealizm, Dada, Avangart, Letrizm gibi sanat akımlarının somut şiir ve somutlaşan öykülere katkı ve etkileri de incelenecek, bu ilişkilerin tarihsel boyutu mukayesesi etki ve etkileşim bakımından irdelenecektir. Çalışmada, ‘Somutlaşan öykü nedir?’ ‘Somut öykü var mıdır?’ sorularına da cevaplar aranacaktır.

deneysel, tipografi, öykü, yöntem, somut şiir

Typography, as a design term belonging to the discipline of graphic design or as a field of art, is not limited to the visual and semiotic designs of writing, but is also made a part of the content to contribute meaning in literary works of fiction or poetry. Archetypal examples of this relationship can be seen in Futurist and Dadaist texts and poetry. Especially in non-poetry literary texts, which are characterized as experimental or avant-garde literature, these designs are encountered intensely. While examples of this relationship in the poetry genre are characterized as concrete-visual poetry, there is no conceptual or terminological characterization for these proposals that also concretize the short story genre. It is possible to examine the stories whose examples show a close relationship with concrete poetry by associating typography/letter designs with different examples of concrete/visual poetry, which are characterized as avant-garde and experimental, and the characteristics of these examples. In this article, typographic story designs observed in modern Turkish short story examples that enrich the content with form will be analyzed by comparing concrete poetry examples and the theoretical framework of concrete poetry. The concept of 'concrete or visual story' will be put forward with examples of concrete poetry in both Turkish and world literature. In the study, the contribution and effects of art movements such as Surrealism, Dada, Avant-garde, Letrism on concrete poetry and concrete stories will also be examined, and the historical dimension of these relations will be examined in terms of influence and interaction. In the study, answers to the questions 'What is the concrete story?' and 'Is there a concrete story?' questions will also be answered.

experimental, typography, short story, method, concrete poetry, concrete story