Haberleşme imkânlarının günümüzdeki kadar gelişmediği eski devirlerde fethin ülke içinde ve dışında duyurulması gerekli görülmüştür. Bu amaçla özellikle İslâm beldelerine katılmış yeni yerlerin ilanı için fetihnâmeler yazılmış, çeşitli yerlere gönderilmiştir. Bu eserler, padişahların fethedilen yerleri haber veren ferman ve mektupları dışında fetihten bahseden edebî bir türü karşılamak için de kullanılmıştır. Edebiyatımızda sanatçılar, fethedilen yerler münasebetiyle bu türde pek çok eser kaleme almışlardır. Eldeki bilgiler ışığında 16. yüzyılın ikinci yarısında Balkan coğrafyasında doğduğu düşünülen Maksadî de 1600 yılında Kanije Kalesi’nin Osmanlı Devleti topraklarına katılması vesilesiyle fetihnâme türünde bir şiir yazmıştır. Bu makalede fetih, fethiyye ve fetihnâme terimleri açıklanmış, Kanije ve Kanije Kalesi’nin fethi hakkında bilgiler verilmiş, eserin müellifi olan Maksadî tanıtılmış, şiirin şekil özellikleri, muhtevası üzerinde durulmuş ve şiirdeki bilgiler ile tarihî kaynaklardaki bilgilerin mukayesesi şiirden alınan beyitlerin delaletiyle yapılmıştır. Eserin çeviri yazılı metni ve orijinal sayfaları da çalışmaya dâhil edilmiştir. Bu çalışma ile daha çok Tiryâkî Hasan Paşa’nın 1601’deki destansı müdafaası ile bilinen Kanije’nin Sadrazam Damad İbrahim Paşa (ö.1010/1601) tarafından gerçekleştirilen fethinin de önemli olduğu vurgulanırken Hasan Beyzâde Ahmed Paşa tarafından yazılmış mensur eserin Kanije fethi için yazılmış tek fetihnâme olmadığı, tarihî bir olayı konu alan şiirlerde tarih ile edebiyatın birbirini tamamlayıcı nitelikte olduğu gibi hususlar da dikkate sunulmaya çalışılmıştır.

Maksadî, Kanije, Kanije Kalesi’nin fethi, fetihnâme, şiir mecmûaları.

In ancient times, when the means of communication were not as developed as they are today, it was deemed necessary to announce the conquest within and outside the country. For this purpose, especially for the announcement of new places that were annexed to Islamic lands, fetihnâme (conquest poem) were written and sent to different places. These works were also used to meet a literary kind that mentions conquest, apart from the sultans’ edicts and letters announcing the conquered places. In our literature, artists wrote works in this genre on the occasion of conquered places. In the light of the available information, Maksadî, who is thought to have been born in the second part of 16th century in the Balkan region, wrote a kıt’a (a form of poetry in classical Turkish literature) in the field of fetihnâme on the occasion of the conquest of the Castle of Kanije to the Ottoman State in 1600. In this article, the terms conquest, fethiyye and fetihnâme are explained, information about Kanije and its conquest is given, the poet of the kıt’a Maksadî, is introduced, the formal features and content of the poetry are emphasized, and the comparison of the information in the fetihnâme with the information in historical sources is made by means of the couplets taken from the kıt’a. The transcribed text and original pages of the work are also included in the study. With this research, it is tried to show that the conquest of Kanije Castle by Grand Vizier Damad İbrahim Pasha (d. 1010/1601) in 1600, which is mostly known for the epic defense of Tiryâkî Hasan Pasha in 1601, is also important, that the prose work written by Hasan Beyzâde Ahmed Pasha is not the only fetihnâme written for the conquest Kanije, and that history and literature complement each other in fetihnâme about a historical event.

Maksadî, Kanije, conquest of Kanije Castle, fetihnâme (conquest poem), poetry journals.