KARAY TÜRKÇESİNDE DUYU (ALGILAMA) FİİLLERİ
(SENSORY (PERCEPTION) VERBS IN KARAIM )

Yazar : Gülsüm KIRBAŞ    
Türü :
Baskı Yılı : 2025
Sayı : 14/3
Sayfa : 731-749
    


Abstract

Fiiller yapılarına göre (basit, birleşik, türemiş) ve içeriklerine göre (oluş, kılış / kılınış, durum olarak) başlıklara ayrılmıştır. Mental fiiller ise son zamanlarda üzerinde çalışılan konulardan biridir. Tıp, psikoloji, dil, dil bilimi gibi birçok alanda mental fiiller üzerinde durulmaktadır. Mental fiiller duyu fiilleri, duygu fiilleri, idrak fiilleri gibi kollara ayrılmaktadır. Hem tarihî hem de çağdaş Türk lehçelerinde mental fiiller çeşitli açılardan ele alınmıştır. Bu çalışmada Karay Türkçesinde duyu (algılama) fiilleri incelenmiştir. Duyu fiilleri için Baskakow, Szapszal ve Zajazczkowski tarafından hazırlanmış ve Karay Türkçesiyle ilgili en kapsamlı sözlük olan Słownik Karaimsko- Rosyjsko-Polski esas alınmıştır. Kelime Słownik Karaimsko-Rosyjsko- Polski’den veya Karay Türkçesi ile ilgili metinlerden alınan cümlelerle tanıklanmıştır. Sonuç kısmında Karay Türkçesinde duyu fiilleri hakkında çıkarımlarda bulunulmuştur.



Keywords

Mental fiiller, duyu (algılama) fiilleri, Karay Türkçesi, Slownik Karaimsko-Rosyjsko-Polski.



Özet

Verbs are divided into the titles of their structures (simple, compound, derived) and their contents (formation, action / action, situation). Mental verbs are one of the topics that have been studied recently. Mental verbs are emphasized in many fields such as medicine, psychology, language, linguistics. Mental verbs are divided into branches as sensory verbs, emotion verbs and perception verbs. Mental verbs have been discussed from various perspectives in both historical and modern Turkic dialects. In this study, sensory (perception) verbs in Karaim language are discussed. For sensory verbs, Słownik Karaimsko-Rosyjsko-Polski, which is the most comprehensive dictionary on Karaim language prepared by Baskakow, Szapszal and Zajazczkowski, is taken as basis. The word is attested in sentences taken from Słownik Karaimsko-Rosyjsko-Polski or texts related to Karaim language. In the conclusion, inferences are made about sensory verbs in Karaim language.



Anahtar Kelimeler

Mental verbs, sensory (perception) verbs, Karaim language, Slownik Karaimsko-Rosyjsko-Polski.