OTTOMAN TO MODERN TURKISH: PERSIAN IZAFET AND ITS COLLOQUIAL VARIATIONS
(OSMANLI TÜRKÇESİNDEN ÇAĞDAŞ TÜRKÇEYE: FARSÇA İZAFET VE KONUŞMA DİLİ VARYASYONLARI )

Yazar : Ömer YAĞMUR    
Türü :
Baskı Yılı : 2025
Sayı : 14/3
Sayfa : 821-845
    


Abstract

Persian izafet constructions were widely used in the literary and official language of Ottoman Turkish, which represents a historical period of Western Turkish. In spoken language, some Persian phrases adapted to the phonetic structure of Turkish by modifying the izafet particle over time. However, most of these phrases continued to follow Persian micro-syntactic rules until the Republican era. The limited changes in Persian phrases, which were often obscured by Ottoman orthography, can only be observed in the writings of either “careless” copyists or Western authors who recorded spoken language as they heard it. This study examines the status of the izafet particle in Persian phrases found in various Ottoman Turkish sources and Latin-script transcription texts. It also highlights notable examples where the izafet particle was omitted, providing insights into the adaptation of Persian grammatical structures in Turkish.



Keywords

Persian izafet constructions, colloquial language, Ottoman Turkish, modern Turkish.



Özet

Farsça izafetler Batı Türkçesinin bir dönemini oluşturan Osmanlı Türkçesi edebî ve resmî dilinde Türkçenin doğal bir unsuru gibi kullanılmıştır. Osmanlı Türkçesinden günümüze sözlü dildeki kullanım sıklıklarına bağlı olarak birtakım Farsça terkipler, unsurları arasındaki yapısal ilişkiyi kuran izafet kesresi yönüyle Türkçenin fonetik yapısına uyarken bu terkiplerin büyük bir kısmı Cumhuriyet dönemine kadar Farsçanın mikro sentaktik kuralları çerçevesinde Türkçede varlığını sürdürmüştür. Farsça tamlamalarda Osmanlı imlasının gölgelediği sınırlı gelişim ve değişimleri ise dikkatli bir gözle ancak “dikkatsiz” müstensihlerin kaleminden ya da duyduklarını olduğu gibi yazıya geçirme eğiliminde olan Batılı yazarların eserlerinden takip edebiliriz. Bu çalışma yukarıda ana hatları sıralanan konularla birlikte çeşitli Osmanlı Türkçesi kaynaklarından ve Latin harfli çeviri yazılı metinlerden derlenen Farsça tamlamalarda izafet kesresinin durumunu ve düşürüldüğü ilgi çekici örnekleri de içermektedir.



Anahtar Kelimeler

Farsça izafet yapıları, konuşma dili, Osmanlı Türkçesi, çağdaş Türkçe.