Yazar	: Hasan GÜRGÜN
Türü	:
Baskı Yılı	: 2016
Sayı	: 5/4
Sayfa	: 1841-1882
341    4380

Abstract
Metindilbilim, F. De Saussure’in açtığı yolda ilerleyen araştırmacılar sayesinde 1960’ların başlarında ortaya çıkmış, yazılı veya sözlü ürünlerin metinselliğini inceleyen bir araştırma yöntemidir. Yazılı veya sözlü bir ürünün metin olabilmesi için “bağlaşıklık, bağdaşıklık, amaç, durumsallık, kabul edilebilirlik, bilgisellik, metinler arası ilişki” şeklinde yedi metinsellik ölçütüne sahip olması gerektiğini ileri sürer ve ürünleri bu yedi ölçüte göre değerlendirir. Bu ölçütlerin arasından “bağdaşıklık” ve “bağlaşıklık” metnin doğrudan kendisine yönelik olduğundan edebi ürünlerin metinselliği için iki temel ölçüttür. Çalışmada metindilbilimin bağlaşıklık ve bağdaşıklık başlıkları ve onların alt başlıkları hakkında kısaca bilgi verilmiş ardından durum öyküsünün usta kalemi Sait Faik Abasıyanık’ın Dülger Balığının Ölümü öyküsü bu iki temel ölçüte göre çözümlenmiştir. Eserin metinselliğini tespit etmek için yüzey yapıdan derin yapıya uzanan bir inceleme yolu izlenmiştir. Bu inceleme sayesinde eserin estetik yapısı ve derin yapıdaki “insanın doğaya tahakkümü ve ötekileştirilmesi” eleştirel tavrı görünür kılınmaya çalışılmıştır.

Keywords
Metindilbilim, bağlaşıklık, bağdaşıklık, doğaya tahakküm, pozitivizm, Sait Faik Abasıyanık.

Özet
Textlinguistics which was emerged in early 1960s thanks to the researchers that follow the path of F. De Saussure is a research method that studies textuality of oral and written works. It puts forward the principle that if an oral or written work can be assumed as a text it must meet seven textual requirements such as “cohesion, coherence, intentionality, situationality, acceptability, informativity, intertextuality’’ and evaluates the works according to these criterions. Among these criterions “cohesion” and “coherence” are two basic criterions for literary texts. In this study a brief information is given about “cohesion” and “coherence” titles and their subtitles of textlinguistics, then the short story of the master story writer Sait Faik Abasıyanık’s Dülger Balığının Ölümü is resolved in the framework of these two criterion. For determining the textuality of texts a research method is followed which reaches out from deep structure to surface structure. Thanks to this research method, the work’s aesthetic structure and criticizing attitude of “man’s despotism over nature and alienation” in the depth is attempted to made visible.

Anahtar Kelimeler
Textlinguistics, cohesion, coherence, despotism over nature, positivism, Sait Faik Abasıyanık.